Συνεντεύξεις Διονύση Λεϊμονή

Σάββατο, 12 Ιουλίου 2014

Διονύσης Λεϊμονής: Ο συγγραφέας πρέπει να ωριμάζει με τη γραφή του, να παραδέχεται τα λάθη του και να προχωρά…

γράφει ο Δημήτριος Γκόγκας

                                                 

ένας απλός άνθρωπος που δεν θέλει να φήσει τη μια μέρα απλά να διαδέχεται την άλλη

Καθίσαμε στο διαδικτυακό μας γραφείο, απλώσαμε στις οθόνες διάφορα ποιητικά ιστολόγια,  είχαμε μπροστά μας και την τελευταία συγγραφική του δουλειά : Το δέκατο έβδομο κιβώτιο και με εκείνη την διάχυτη αμηχανία του φίλου προς φίλο αποφασίσαμε να ξεκινήσουμε την συνέντευξη. Ο Διονύσης Λεϊμονής γεννήθηκε στο Αιτωλικό, σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή των Ιωαννίνων και από πολύ νωρίς στράφηκε στη συγγραφή παιδικών και νεανικών Ιστοριών. Η πρώτη του συγγραφική προσπάθεια : «Η Κολυμβήθρα του Σιλωάμ» βραβεύτηκε από το λογοτεχνικό περιοδικό «Κελαινώ» και τον εκδοτικό οργανισμό «Ξάστερον» (Μάρτης 2007).  Ασχολήθηκε και με την ποίηση  και μάλιστα με ιδιαίτερη επιτυχία, αφού ποιήματά του ξεχώρισαν  σε πανελλήνιους σχετικούς διαγωνισμούς  λαμβάνοντας επαίνους και βραβεία. Τα βιβλία του, χαίρουν της αποδοχής του αναγνωστικού κοινού, ταξιδεύοντας τους εκεί ο καθένας ανακαλύπτει τον εαυτό του και μια πληθώρα συναισθημάτων που πολλές φορές είχε ξεχάσει ότι μπορεί και να υπάρχουν. 

Είναι παντρεμένος και πατέρας τεσσάρων παιδιών, εργάζεται ως εκπαιδευτικός στην Δευτεροβάθμια εκπαίδευση στην πόλη του βόλου, ενώ παράλληλα ασχολείται με την αρθρογραφία σε εφημερίδες και περιοδικά.  Η εκπομπή του «Μιλάμε για το βιβλίο» στο Ράδιο 1 του Βόλου είναι από τις πλέον αγαπητές εκπομπές λόγου.

Αφήσαμε τον Διονύση Λεϊμονή να ξεδιπλώσει τον λόγο του, απαντώντας στις ερωτήσεις  μας μια ήρεμη δυναμική. Τον ευχαριστούμε από καρδιάς που μας παραχώρησε αυτή την ιδιαίτερη συνέντευξη.

Φίλε Διονύση πρόσφατα κυκλοφόρησε το βιβλίο σου «Το δέκατο έβδομο κιβώτιο» Η εκδοτική σου προσπάθεια έχει να επιδείξει περισσότερα διηγήματα, πεζογραφήματα, παραμύθια, παρά ποίηση, παρόλο που έχεις αποσπάσει τίτλους και επαίνους σε σχετικούς ποιητικούς διαγωνισμούς. Τελικά Σε ελκύει περισσότερο η συγγραφή ενός παιδικού διηγήματος από την δημιουργία ενός ποιήματος;

Η δημιουργία ενός ποιήματος είναι μια ιεροτελεστία ικανή να σε ανεβάσει σε ανώτερη σφαίρα και επιδιώκοντας μια τέτοια εμπειρία καταγίνομαι με αυτήν. Σε καμιά περίπτωση όμως δε θα χαρακτήριζα τον εαυτό μου ποιητή. Η ενασχόλησή μου με την πεζογραφία είναι ένα μεγάλο ταξίδι με πολλά λιμάνια, σταθμούς και δυνατές συγκινήσεις. Η συγγραφή παιδικού είναι μια ανανεωτική απόπειρα αναζήτησης των πιο τρυφερών και αγνών συναισθημάτων μας. Όλα αυτά με ωθούν να καταγίνομαι με διαφορετικά είδη λόγου

Αν προσπαθούσες να δώσεις ένα ορισμό στην ποίηση, ποιος θα ήταν αυτός; Τι είναι ποίηση για σένα;

Η ποίηση είναι δημιουργία, μια δημιουργία που φτερώνει νου και σάρκα….

Από πού προσπαθείς να εμπνευστείς; Υπάρχει γύρω μας ένα πολυδιάστατο περιβάλλον που κεντρίζει το ενδιαφέρον και κάθε μικρή ή μεγάλη κατάσταση, εικόνα, ήχος, μπορεί να αποτελέσει πηγή, αιτία έμπνευσης;

Ακριβώς έτσι είναι και ως ποιητής κι εσείς νομίζω αντιλαμβάνεστε πως η έμπνευση, η απαρχή είναι πάντα τυχαία, στιγμιαία και καταλυτική. Είναι το κέντρισμα που παρωθεί προς κίνηση… από κει και πέρα ξεκινάει ένα ταξίδι…

Εργάζεσαι στην Δευτεροβάθμια εκπαίδευση και παράλληλα σε εφημερίδες και περιοδικά. Δεν θα παραλείψω να αναφέρω ότι είσαι και πατέρας 4 παιδιών. Πως μπορείς να βρίσκεις χρόνο για να επιμεληθείς τα πάντα προς κάθε κατεύθυνση; Σίγουρα δεν αφήνεις κενά;

Δεν ξέρω αν αφήνω κενά, το αφήνω να το απαντήσουν οι «πληττόμενοι», αλλά γιατί απαραίτητα η πολυπραγμοσύνη συμβαδίζει με την αδυναμία να ανταπεξέλθει κανείς στις υποχρεώσεις του; Θεωρώ ότι δε θα μπορούσα να κάνω λίγα, θα έπληττα αφόρητα…  ΄Οσο για τη λογοτεχνία είναι το άρτυμα της ύπαρξής μου για να μην πω κοινότυπα ο «αέρας» που αναπνέω…

"Η Κολυμβήθρα του Σιλωάμ" είναι η πρώτη εκδοτική σου προσπάθεια. Από τότε έχει περάσει μία δεκαετία. Πόσο σε ωρίμασε ως άνθρωπο η ενασχόλησή σου με την συγγραφή, με τον λόγο, τον στίχο; Τι δυσκολίες αντιμετώπισες σε αυτό το ταξίδι;

Η ωρίμανση είναι η φυσική εξέλιξη των πραγμάτων, των ανθρώπων, του νου και του σώματος. Αλλοίμονο αν δε βελτιωνόμαστε, αν δεν εξελισσόμαστε, αν δεν  αναθεωρούμε σκέψεις και τακτικές…  Ο συγγραφέας πρέπει να ωριμάζει με τη γραφή του, να παραδέχεται τα λάθη του και να προχωρά… Μα πάνω απ’ όλα επιβάλλεται  «έσωθεν» να γίνεται καλύτερος άνθρωπος, καλύτερο «υποκείμενο»

Παράλληλα με όλες τις εργασίες σου, είσαι και ραδιοφωνικός παραγωγός της εκπομπής «Μιλάμε για το βιβλίο» από το Ράδιο 1 στο Βόλο. Υπάρχει ανταπόκριση από το κοινό; Ο έλληνας ενδιαφέρεται για το βιβλίο, την λογοτεχνία, την ποίηση; Τι αποκομίζεις από την επαφή σου με τους ακροατές;

Το ραδιόφωνο είναι μια μεγάλη μου αγάπη, η ενασχόλησή μου με αυτό ήταν ένα όνειρο ζωής. Το Ράδιο ΄Ένα έκανε αυτό το όνειρο πραγματικότητα, στήριζε πάντα  και στηρίζει τον πολιτισμό και τις καλές τέχνες, εμμένει στην καλή, ποιοτική μουσική. Οι ακροατές είναι αυτοί που στηρίζουν την εκπομπή τέσσερα χρόνια πια, τα μηνύματά τους, η αφοσίωσή τους η συμμετοχή τους είναι συγκινητικοί. Και βέβαια όλοι οι εκδοτικοί οίκοι μας συνδράμουν, ανταποκρίνονται στο κάλεσμά μας, προσφέρουν βιβλία, οι συγγραφείς με χαρά μιλούν για τα έργα τους , για τη σχέση τους με τη λογοτεχνία. Νιώθω πραγματικά ευτυχής για αυτήν την προσπάθεια που είναι, πιστέψτε με, συλλογική, όλων όσων αγαπούν το βιβλίο και διαβάζουν με την καρδιά τους.

Υπάρχει κάποιο λογοτεχνικό είδος που θα σε ενδιέφερε να ασχοληθείς αλλά δεν το κατορθώνεις; Θέατρο π.χ

Λατρεύω το θέατρο, αλλά, όντως δεν μπορώ ή δεν αισθάνθηκα ακόμα ικανός να γράψω κάποιο θεατρικό. Δε θεωρώ όμως ότι πρέπει να ασχολούμαστε με όλα, το αντίθετο, έκαστος εφ ω ετάχθη, αν θέλουμε να παράγουμε κάτι καλό κι όχι να γράφουμε στανικά ή κατά παραγγελία

Το διαδίκτυο, έδωσε την ευκαιρία σε πολλούς νέους συγγραφείς, ποιητές και γενικότερα λογοτέχνες να προβάλλουν το έργο τους. Η πληθώρα των λογοτεχνών αλλά και των εν δυνάμει ποιητών, που έκαναν την εμφάνισή τους, δεν σε τρομάζει; Είμαστε όλοι ποιητές τελικά;

¨Όχι μόνο δε με τρομάζει, με παρηγορεί θα έλεγα. Μακάρι να έχουμε πολλές φωνές και πολλές γραφές. Υπάρχει καλύτερο από την πολυφωνία;  Τούτος ο κόσμος μπορεί να αλλάξει αν ποιήσουμε κι αν πάψουμε να παραγκωνίζουμε τη δημιουργική έκφραση. Η δυνατή έκφραση, η ενασχόληση με τη λογοτεχνία ίσως καταφέρει να χαράξει μια καινούρια πορεία σε ένα κόσμο που εθελοτυφλώντας παραπατά ατενίζοντας το χάος στην άκρη ενός γκρεμού…

Υπάρχουν κάποιοι από τους σύγχρονους συγγραφείς μυθιστορημάτων, πεζογραφημάτων, διηγηματογράφων κτλ που σε κεντρίζουν περισσότερο από κάποιους άλλους; Διαβάζεις κάποιο βιβλίο τώρα; Έχεις εντοπίσει κάποιο που θα ήθελες να ξεφυλλίσεις;

Διαβάζω πολλά βιβλία και για την εκπομπή αλλά και γιατί πριν και μετά την εκπομπή μου άρεσε και θα μου αρέσει να διαβάζω. Μεταξύ των αναγνώσεων μου φυσικά έχω τις δικές μου προτιμήσεις αυτό είναι ανθρώπινο. Με κεντρίζει μια ιδιότυπη γραφή, μια προσωπική γραφή, αυτή που δε μοιάζει με αρκετές άλλες ώστε να μου δημιουργία αναγνωστική πλήξη. ΄Οσο για το ποια θα ήθελα να ξεφυλλίσω λίγο πριν τα διαβάσω; Μα όσα σπουδαία έχουν γραφτεί και δεν πρόλαβα ακόμα να τα βυθιστώ στον κόσμο τους…

 Ότι έχεις γράψει παρακολουθώντας από το διαδίκτυο, θεωρώ ότι πήγε πολύ καλά. Σου άσκησαν κακή κριτική για κάποια προσπάθειά σου και εάν ναι πως αντέδρασες; Πως βασικά αντιμετωπίζεις κάτι τέτοιο;

Κακή κριτική δε θα έλεγα πως μου ασκήθηκε, και νιώθω χαρούμενος γι αυτό. Καλοπροαίρετη κριτική όμως δέχτηκα και με την αποδέχτηκα ταπεινά, αποδεχόμενος και τις αδυναμίες μου αλλά και τις διαφορετικές αναγνώσεις των βιβλίων μου. Ευτυχώς ακόμα δε θεωρώ πως είμαι ο τέλειος, καταπληκτικός συγγραφέας κι ακόμα αφουγκράζομαι τους αναγνώστε γιατί ο συγγραφέας χρωστάει ένα μεγάλο μέρος της υπόστασής του σ’ αυτούς που τον διαβάζουν και ασχολούνται με το έργα του συνδιαλεγόμενοι μαζί του, επαινέτες και κατακριτές…

Δραστηριοποιείσαι στον Βόλο. Ως λιμάνι μάλλον θα υποστήριζα ότι μπορεί να πει κανείς ότι είναι και φορέας νέων ιδεών . Η καλλιτεχνική κίνηση στην πόλη πως είναι; Το επίπεδό της; Διοργανώνονται συναυλίες και κυρίες βραδιές αφιερωμένες στην ποίηση και λογοτεχνία;

Ο Βόλος είναι μια πόλη στην οποία γίνονται πολλά στον χώρο του πολιτισμού, τόσα πολλά που μερικές φορές  αδυνατούμε να παρακολουθήσουμε. Μα κι από τις περισσότερες πόλεις την ίδια εικόνα εισπράττουμε, γιατί πληθαίνουν οι φωνές δημιουργών που αμύνονται και μάχονται-πολεμική ορολογία αλλά άκρως δηλωτική του σκοπού- διεκδικώντας καλύτερες μέρες. Η πνευματική ζωή των πόλεων θα διώξει το σκοτάδι και τον φόβο, θα ανατείλει ένα ωραίο ξημέρωμα.

Οι γενιές των συγγραφέων που έφυγαν άφησαν πίσω τους σπουδαία δουλειά. Πώς βλέπετε  την συγγραφική και ποιητική παραγωγή της νεότερης γενιάς; Περνάμε μια κρίση στην οικονομία., που επεκτείνετε και σε όλους τους τομείς. Υπάρχει κρίση στην συγγραφή, στην ποίηση;

Οι γενιές που έφυγαν άφησαν πίσω τους αυτά που χρειαζόμαστε εμείς σήμερα να προχωρήσουμε. Αυτός είναι ο ρόλος κάθε γενιάς κι ο ρόλος των νεοτέρων είναι να μην καταδικάσουν σε αφάνεια τα παραδοτέα και να μοχθήσουν με την πένα τους να φτιάξουν τα καλύτερα σταθεροποιώντας ένα οικοδόμημα καλά θεμελιωμένο. Η κρίση και κάθε κρίση οικονομική-υλική δεν μπορεί να αδρανοποιήσει το πνεύμα, αντίθετα κάθε κρίση ανοίγει τα στόματα και κάνει τα χέρια να γράφουν, να συγγράφουν μανιωδώς.

Ως έλληνες είμαστε δημοκρατικός λαός ή λέμε ότι είμαστε ίσως για να χαϊδεύουμε τα αυτιά μας. Τα τελευταία χρόνια με όλα αυτά που συμβαίνουν (δημοκρατίες του ενός, φασιστικές τάξεις, ναζιστικά πολιτικά συμπλέγματα, οικονομικός φασισμός, κατάργηση δικαιωμάτων κυρίως στον εργατικό χώρο κτλ) μπορούμε ακόμα να μιλάμε για πλήρη δημοκρατία ή καλύτερα θα λέγαμε ότι ζούμε σε μια εν μέρει δημοκρατία; Πόσο μπορούν να επηρεάσουν τα γεγονότα και τις εξελίξεις οι συγγραφείς;

Οι συγγραφείς επηρεάζονται από τα τεκταινόμενα γύρω τους και με τη γραφή τους επηρεάζουν τον κόσμο που τους περιβάλλει Ένα πάρε δώσε τόσο απαραίτητο όσο και αναγκαίο σε μια κοινωνία που προσδιορίζει και προσδιορίζεται κάθε δευτερόλεπτο οποιαδήποτε χρονική στιγμή σε κάθε τόπο

Δουλεύετε πάνω διήγημα, μυθιστόρημα, ποιητική συλλογή, τελευταία; Θα θέλατε να μας πείτε κάτι που δεν σας ρωτήσαμε;

Δουλεύω πολλά συγχρόνως όπως ποικίλη και πολυσχιδής είναι οι ανθρώπινη ανάγκη έκφρασης. Αυτόν τον καιρό με έχει κερδίσει το παιδικό μυθιστόρημα και νιώθω ευτυχής γι αυτό, γατί γράφοντας παιδικό είναι σαν να γυρνάς στην πρότερη ζωή σου και να την ξαναζείς με γνώση όμως και συνέπεια ενήλικου… Και επειδή με ρωτάτε για όσα δε με ρωτήσατε θα πω για το παιδικό μου μυθιστόρημα «Το δέκατο έβδομο κιβώτιο» που πρόσφατα κυκλοφόρησε  στη σειρά «Περιστέρια» των εκδόσεων Πατάκη μετά από μια εξαιρετική συνεργασία με τον νέο μου εκδοτικό οίκο. Είναι μια περιπέτεια που μοσχοβολά θάλασσα, που διαδραματίζεται ένα καλοκαίρι στα πανέμορφα Κύθηρα, καθώς ένα «επιστήμονας», ένας  «καπετάνιος» και εννιά παιδιά αναζητούν τα δέκατο έβδομο κιβώτιο του ναυαγίου του πλοίου του Ελγιν πριν διακόσια χρόνια, ένα κιβώτιο που ακόμα αναζητείται στη θάλασσα του Αβλέμονα κάνοντας λόγο σε μικρούς και μεγάλους αναγνώστες την πρωτοφανή κλοπή των γλυπτών του Παρθενώνα μας εγείροντας έτσι την επιθυμία να συστρατευθούμε σε έναν ωραίο αγώνα διεκδίκησης των  μνημείων μας στον τόπο που τα δημιούργησε, εκεί που δικαιωματικά ανήκουν.

 

Γνωρίστε τον Διονύση Λεϊμονή

 Ο Διονύσης Λεϊμονής κουβεντιάζει στο SugarMama με τον Θεοφάνη Θεοφάνους

Σύντομο Βιογραφικό

Ο Διονύσης Λεϊμονής κατάγεται από το Αιτωλικό ενώ σήμερα ζει στη Νέα Ιωνία Βόλου. Είναι καθηγητής στη μέση εκπαίδευση, αρθρογραφεί σε εφημερίδες και περιοδικά σε σχέση με το βιβλίο και τη λογοτεχνία, ενώ ως συγγραφέας εμπνέεται για τα βιβλία του από τις περιπέτειες της ιστορίας αλλά και της καθημερινότητας. Προωθεί ενεργά τη λογοτεχνία διοργανώνοντας σεμινάρια δημιουργικής γραφής και παρουσιάσεις, μεταδίδοντας τη ραδιοφωνική εκπομπή «Μιλάμε για το βιβλίο» και συμμετέχοντας σε επιτροπές συγγραφέων. Είναι τακτικό μέλος του Κύκλου του Παιδικού βιβλίου, ενώ μες στα χρόνια έχει λάβει τιμητικές διακρίσεις για τα έργα του.

Εργογραφία:

«Η Κολυμβήθρα του Σιλωάμ», εκδόσεις Παππάς, 2007                                            

«Το μυστικό της Δαγκάνας (εκδόσεις Πολιτιστικού Ιδρύματος Τραπέζης Κύπρου κατόπιν βράβευσής του από τον Κυπριακό Σύνδεσμο Παιδικού και Νεανικού βιβλίου), 2008                                                                              

«Το Χαμένο ταίρι», Εκδόσεις Ακρίτας, 2009                                                                    

«Τα Τίμια δώρα», ΄Ηρα Εκδοτική, 2013                                                               

«Το δέκατο έβδομο κιβώτιο», Εκδόσεις Πατάκη, 2014

Ενότητα 1^η: Εκ των έσω

Ποια παιδική σας ανάμνηση παραμένει ανεξίτηλη;

Στο Αιτωλικό, ένα πανέμορφο νησάκι μέσα στη λιμνοθάλασσα του Μεσολογγίου, πιτσιρικάς γύρω στα 9-10 χρονών με ένα σουρωτήρι-στραγγιστήρι μαζί με καμιά δεκαριά παιδιά να προσπαθούμε να ψαρέψουμε με δόλωμα μικρά ψωμάκια…

Και ως ενήλικος; Τι είναι αυτό που συχνά πυκνά ανασύρετε στη μνήμη σας και αποτελεί πάντα ένα καλό εφαλτήριο για το μέλλον;

Ως ενήλικος ανασύρω πάντα από τη μνήμη μου παιδικές αναμνήσεις, γιατί χωρίς αυτές θα αποστεωνόμουν, θα έπασχα από «λειψυδρία»… με απρόβλεπτα αποτελέσματα για την περαιτέρω πορεία μου.

Εκλάμψεις, αναλαμπές; Συνήθως με ποιον τις μοιράζεστε;

Με τους δικούς μου ανθρώπους, την οικογένειά μου, τους φίλους μου, τους ανθρώπους που έχουμε ακόμα να πούμε πολλά και δε μας φτάνει η μέρα να τα λέμε… ευτυχώς!!!

Ο άνθρωπος, ανέκαθεν, ως οντότητα ζει ανάμεσα σε πειρασμούς. Ασπίδες έχουμε;

Ασπίδες πάντα κατασκευάζουμε, από ανάγκη. Χωρίς άμυνα θα καταρρέαμε πριν ακόμα «πολεμήσουμε». Τώρα πόσο ανθεκτικές θα είναι αυτές κι αν θα μας γλιτώσουν σε μια επερχόμενη σύγκρουση, κανείς δεν ξέρει… Είναι κάτι σαν τους αερόσακους του αυτοκινήτου που πασχίζεις να έχεις πολλούς και σε διαφορετικά σημεία αλλά εύχεσαι να μη χρειαστεί ποτέ να διαπιστώσεις αν ανοίγουν την κατάλληλη στιγμή…

Τι σας προσγειώνει απότομα;

Η αδιακρισία και το απότομο φέρσιμο, κι αυτό δεν είναι θέμα γνώσεων αλά ουσιαστικής παιδείας…

Δώστε μου ένα λόγο για ν’ αγαπήσει κανείς τη μέρα.

Για να τιμήσεις τον ίδιο σου τον εαυτό. Αν δεν αγαπάς τη μέρα σου, σημαίνει ότι έχεις απολέσει από καιρό εσένα τον ίδιο…

Σε ποια εποχή συναντάμε τον αληθινό Διονύση, τον πιο παραγωγικό δοσμένο στο έργο του;

Δε νομίζω ότι είναι θέμα εποχής αλλά συγκυρίας. Η έμπνευση έρχεται και σε βρίσκει απρόσμενα, ευκαιριακά, όπως η καταιγίδα που κανείς δεν είχε προβλέψει ακόμα κι αν επιστράτευσε τα καλύτερα μηχανήματα πρόβλεψης. Τότε μπαίνεις στον «χορό» και τα δίνεις όλα επιδιώκοντας «ή τη ζήση ή τη θανή»…

Ποια είναι η ραχοκοκαλιά της ζωής;

Εμείς και μόνο εμείς. Κι όταν λέω εμείς δεν εννοώ την αυτού μεγαλειότητά μας αλλά τους ανθρώπους που διαμορφώνουμε και μας διαμορφώνουν, το περιβάλλον μας μικρόκοσμο και μακρόκομο…

Ενότητα 2η: H τέχνη της γραφής

Από τα είδη του λόγου, ποιο σας συγκινεί/συναρπάζει περισσότερο;

Δε διακρίνω τον λόγο σε είδη που με συναρπάζουν περισσότερο ή λιγότερο, γιατί πολύ απλά κι ελπίζω και ταπεινά, υπηρετώ τον λόγο, κι αν γράφω πεζά για ενήλικες και παιδιά, διαβάζω ποίηση, εμπνέομαι, σκέφτομαι και δημιουργώ… εν αρχή εστί ο λόγος λοιπόν, ευτυχώς!!!

Υπάρχει λογοτεχνικός ήρωας του οποίου το γραφτό της μοίρας θα αλλάζατε;

Από τα παραμύθια δε θα έστελνα στους ουρανούς το κοριτσάκι με τα σπίρτα γιατί πολύ με λύπησε η φυγή αυτής της μικρής ηρωίδας παρόλο που έτρεξε στην αγκαλιά της γιαγιάς της. Θα την άφηνα να ζει εδώ στον κόσμο μας και είμαι σίγουρος πως θα τα κατάφερνε μια χαρά με την ισχυρή της θέληση και το τσαγανό της…

Για τους ίδιους λόγους ακριβώς θα γιάτρευα την μαντάμ Ορτάνς από τον «Ζορμπά» του Καζαντζάκη. Πιστεύω ότι αυτή η γυναίκα θα μπορούσε με τη φιλοσοφία της να φέρει πολλές ανατροπές σε έναν κόσμο με τόσα στεγανά και αγκυλώσεις.

Η γραφή απαιτεί πειθαρχία ή λειτουργεί αυτόματα;

Απαιτεί πειθαρχία όταν πάρεις φόρα να γράψεις, σε θέλει λειτουργό της, λειτουργεί, όμως αυτόματα, καθώς σε οδηγεί σε ανεξερεύνητα μονοπάτια που δεν είχες καν φανταστεί ότι θα μπορούσες να τα διαβείς… αυτή είναι και η ηδονή της γραφής και της συγγραφής…

Επιλέγετε ένα καλοξυσμένο μολύβι ή μια καινούργια γραμματοσειρά ενός πολυμέσου, για να ζυμώσετε το χρόνο, τον τόπο, τους ήρωες ως πρώτη επαφή με τη σελίδα;

Δεν επιλέγω ένα καλοξυσμένο μολύβι για ευνόητους λόγους σε μια εποχή που η τεχνολογία μας έχει τροφοδοτήσει με ανεξίτηλο-τις περισσότερες φορές- μελάνι». Δεν επιλέγω ούτε μια νέα γραμματοσειρά. Επιμένω κλασικά πια για μένα να γράφω σε Arialgreek γραμματοσειρά και μέγεθος γραμμάτων 12 μάλιστα, κάθε άλλο με ξενίζει και με αποπροσανατολίζει από τον στόχο μου και το πρόγραμμά μου…

Ας π(ι)ούμεμαζί έναν αγαπημένο σας στίχο/φράση/απόσπασμα από την εγχώρια ή παγκόσμια λογοτεχνία.

Επειδή τον τελευταίο καιρό έχει κυκλοφορήσει από τη σειρά Περιστέρια των εκδόσεων Πατάκη το νέο μου παιδικό μυθιστόρημα «Το δέκατο έβδομο κιβώτιο» που αφορά στα γλυπτά του Παρθενώνα που προσπάθησε να μεταφέρει πριν διακόσια και πλέον χρόνια ο ΄Ελγιν στην Αγγλία και στο ναυάγιο του πλοίου του στον Αβλέμονα, θα αναφέρω τους τελευταίους στίχους ενός εκπληκτικού ποιήματος της Κικής Δημουλά με τίτλο: «Βρετανικό μουσείο (Ελγίνου μάρμαρα)». Στην ερώτηση για ποιο λόγο στην αίθουσα του Βρετανικού μουσείου ανταμώνουν κάθε βράδυ η Καρυάτιδα με τον θεό Διόνυσο η ποιήτρια με την αστείρευτη φαντασία ομολογεί:

Τις χειμωνιάτικες βραδιές
και τις εξαίσιες του Αυγούστου νύχτες
τους βλέπω,
απ' τα ψηλά να κατεβαίνουν βάθρα τους,
της μέρας αποβάλλοντας το τυπικό τους ύφος,
με νοσταλγίας στεναγμούς και δάκρυα
τους Παρθενώνες και τα Ερεχθεία που στερήθηκαν
στη μνήμη τους με πάθος ν' ανεγείρουν.

Ενότητα 3^η: Μια φράση ασυμπλήρωτη 

(Ένα μικρό λογοπαίγνιο με αφορμή τον τίτλο βιβλίου «Να ζεις, να αγαπάς και να μαθαίνεις» του Δρ. Φελίτσε Λεονάρντο Μπουσκάλια)

Να ζεις, να αγαπάς, να μαθαίνεις και να ελπίζεις πως… δεν έζησες μάταια, δεν έζησες άδοξα, έζησες τη ζωή πίνοντας το ποτήρι μονορούφι ως τον πάτο, χάρηκες το ποτό και την επίγευση που απομένει εσαεί ακόμα και μετά τη φυγή σου απ’ το μέγα δείπνο αυτής της ζωής…

Υ.Γ. Οι ταινίες κρύβουν μέσα στη συντομία τους μεγαλειώδεις πανανθρώπινες αξίες. Υπάρχει κάποια την οποία, από πλευράς σεναρίου, μας παροτρύνετε να δούμε;

Κατά την πορεία αυτής της συνέντευξης μιλήσαμε πολύ για τη ζωή, τη σημασία της και τον ρόλο μας σ’ αυτήν. Θα προτείνω λοιπόν ασυζητητί το «Η ζωή είναι ωραία» του Μπενίνι. Πέρα από τη συγκεκριμένη θεματική αυτή η ταινία είναι ένας ύμνος στον άνθρωπο που σαν μικρός θεός μπορεί να ανατρέψει τα πάντα με τη θέλησή του, μια συμφορά να την κάνει ευτυχία και μια Δευτέρα Κυριακή…

Σας ευχαριστώ θερμά για τις πολύ ωραίες ερωτήσεις…

Διονύσης Λεϊμονής

email: leimont@gmail.com

http://www.patakis.gr/viewshopproduct.aspx?id=694792

Θεοφάνης Θεοφάνους

Ο Θεοφάνης Θεοφάνους γεννήθηκε το 1982. Μεγάλωσε στο Δάσος Χαϊδαρίου από Κύπριους γονείς.
Φοίτησε στους εκπαιδευτικούς οργανισμούς Ακμή, Δομή, ΑΤΕΙ Φλώρινας, Athenian College. Παρακολούθησε σεμινάρια συγγραφικής τέχνης στο Εθνικό Κέντρο Βιβλίου.
Είναι παντρεμένος, έχει δυο κόρες: την "Πριγκίπισσα Καπριτσιόζα", τη "Μία Σταλίτσα", άπειρα παραμύθια, και ζουν όλοι μαζί - έτσι από πείσμα - στην πόλη της Φλώρινας.
Μία από τις πιο σημαντικές λογοτεχνικές διακρίσεις του ήταν το «Βραβείο Ομήρου» από τον «Σύλλογο Λόγου, Τέχνης και Ελληνικού Πολιτισμού Βαυαρίας». Έργα του: (2013) Mati, the magic whisper, Εκδόσεις Σαΐτα (2013) Ματή, το μαγικό ψιθύρισμα, Εκδόσεις Σαΐτα (2009) 12 εκδοχές για εκείνη, Εκδόσεις Περί Τεχνών Υπό έκδοση: (2014) Ροσμέρτα, η κουβέρτα που μιλούσε, Εκδόσεις Φυλάτος
Και επειδή αγαπημένοι μου φίλοι κουράστηκε να τριγυρνά εδώ και εκεί... σα ναυάγιο... σκέφτηκε πως πρέπει να βρει μια ζαχαρένια Άγκυρα!._
theofanis_theofanous@yahoo.gr

ΛΕΪΜΟΝΗΣ ΔΙΟΝΥΣΗΣ

ΛΕΪΜΟΝΗΣ ΔΙΟΝΥΣΗΣ


Στο βιβλίο σας «Το δέκατο έβδομο κιβώτιο» δίνονται πολλές αφορμές για να σκεφτούν οι μικροί και οι μεγάλοι αναγνώστες διάφορα πράγματα. Για εσάς ποιες θα ήταν οι καλύτερες σκέψεις που θα τους ακολουθήσουν κατά τη διάρκεια και μετά το πέρας του διαβάσματος;
Νομίζω κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης οι αναγνώστες θα πρέπει να επικεντρωθούν στην ίδια την υπόθεση του βιβλίου, Είναι βασικό να ταυτιστούν με τους ήρωες, να μπουν στο παιχνίδι της αναζήτησης, να βουτήξουν στα νερά του Αβλέμονα προκειμένου να ανασύρουν το δέκατο έβδομο κιβώτιο. Μετά το πέρας της ανάγνωσης, κατά τη μετανάγνωση, όπως συνηθίζουμε να λέμε θα ήμουν ευτυχής αν μεγάλοι και μικροί αναγνώστες σκέφτονταν πώς θα ήταν δυνατόν με αναζωπυρωμένη την ελπίδα μέσα τους να συνεχίσουν την αναζήτηση στρέφοντας την προσοχή τους και στους θησαυρούς μας που ακόμα τελούν υπό καθεστώς ομηρείας για να μην πω σκλαβιάς σε μουσεία της Ευρώπης. Το βιβλίο αυτό ελπίζω να κινήσει μια «εκστρατεία» απαίτησης των μαρμάρων μας πίσω στον φυσικό τους χώρο, εκεί που δημιουργήθηκαν και δικαιωματικά ανήκουν. Κι αυτή η «εκστρατεία» θα ξεκινήσει με τη σκέψη πριν περάσει στη  δράση.
 

Συνήθως πίσω από κάθε βιβλίο κρύβεται και μια μικρή ιστορία ή μια αφορμή. Θέλετε να μας πείτε ποια ήταν για εσάς η αφορμή για το βιβλίο;
Η αφορμή ήταν ένα δημοσίευμα στο ίντερνετ ότι υπολείμματα του ναυαγίου του πλοίου του ΄Ελγιν αναζητούνται ακόμα από τη Εφορεία Ενάλιων αρχαιοτήτων με επικεφαλή τον αρχαιολόγο κύριο Δημήτρη Κουρκουμέλη. Αυτό ήταν. Η σπίθα άναψε στο μυαλό μου και η γραφή του μυθιστορήματος δεν έπαιρνε αναβολή συνδυάζοντας κατά το δοκούν και το αναγκαίον την πραγματικότητα με τη μυθοπλασία.

Τι συμβολίζει για εσάς το «Το δέκατο έβδομο κιβώτιο»;
Είναι για μένα ο,τιδήποτε αξίζει στη ζωή μας κι έχουμε ανάγκη να μην το καταδικάσουμε στην αφάνεια. Αυτό που μας αξίζει να διεκδικούμε εμμένοντας στην προσπάθεια ακόμα κι αν φαντάζει ιδανικό και αδύνατο, ακόμα κι αν οι ελπίδες έχουν ελαττωθεί σημαντικά. Τα ιερά και τα όσια, τα ανεκτίμητα και μη μετρήσιμα με χρήματα αγαθά που οφείλουμε να κάνουμε κτήμα μας.

Ποιο είναι το αγαπημένο σας ρητό;
«Θέλει αρετή και τόλμη η ευτυχία…»

Στην Ελλάδα ελάχιστοι συγγραφείς ζουν από τη συγγραφή. Εσείς με τι ασχολείστε;
΄Εχω την τύχη να καλλιεργώ και να σπουδάζω τον λόγο. Είμαι φιλόλογος, αυτή την εποχή διδάσκω σε Γυμνάσιο κι αυτό μου δίνει τη δυνατότητα ουσιαστικά να συνδημιουργώ με τους μαθητές μου, να «κονταροχτυπιόμαστε» με τις λέξεις, να ανατροφοδοτούμαι καθημερινά, να μελετώ έλληνες και ξένους συγγραφείς, να μεταδίδω την αγάπη μου και τα πάθος μου για τη γραφή και τη λογοτεχνία σε δωδεκάχρονα ως και δεκαπεντάχρονα παιδιά κι αυτό με ενδυναμώνει και με συντηρεί

 

Πως ξεκινήσατε να γράφετε;
Δε θυμάμαι μέρα, ώρα και εποχή. Θυμάμαι όμως ότι είναι μια ιστορία πολύ παλιά για μένα, που ξεκινάει από την ανάγκη μου να εκφράζομαι, να μην εκφράζομαι λακωνικά, να χαίρομαι αυτό που κάνω χωρίς βεβαίως ποτέ να φανταστώ ότι τα γραπτά μου θα τα δει ξένο μάτι

Τι είναι αυτό που σας παρακινεί να γράφετε;
Αυτό που παρακινεί τον αθλητή να αθλείται, τον μουσικό να συνθέτει, τον ηθοποιό να ερμηνεύει, τον ζωγράφο να ζωγραφίζει… κι αυτό δεν είναι άλλο από το πάθος να υπάρχεις μέσα σε κάτι που δημιουργείς, που φιλοτεχνείς ζυμωμένο με της καρδιάς και της ψυχής σου το περίσσευμα

 

Αν σας απαγορεύανε να γράφετε με  τι θα ασχολούσασταν;
Αν μου απαγόρευαν να γράφω,  θα έγραφα με περισσότερο πάθος και δύναμη κρυφά, μιας και σαν πεισματάρικο παιδί-και χαίρομαι που ακόμα αισθάνομαι έτσι- αντιδρώ δυναμικά στην καταπίεση και τους ασφυκτικούς περιορισμούς. Κανείς δεν μπορεί να απαγορεύει σε κανέναν να εκφράζεται, κανείς δεν πρέπει να αποδέχεται τέτοια δεσμά…

Τι θα συμβουλεύατε σε κάποιον που θα ήθελε να ασχοληθεί με τη συγγραφή; Τι πρέπει να κάνει και να ξέρει;
Να γράφει, όχι να συγγράφει, να χαίρεται αυτό που κάνει, να αφήνεται στο πάθος του χωρίς να υπολογίζει στενά λογιστικά πόσο θα πουλήσει, που θα πουλήσει και πώς θα πουλήσει τον πνευματικό του μόχθο. Δε λέω πως το να σε διαβάζουν οι αναγνώστες δεν είναι μια δικαίωση, αλλά αυτό έπεται δεν προηγείται, γιατί τότε η γραφή γίνεται καταναγκαστικό έργο, κι η υπερπροσπάθεια να αρέσεις στους άλλους μπορεί να σου στερήσει τη χαρά να  αρέσεις στον ίδιο σου τον εαυτό.

Ποια είναι η πρώτη σκέψη που κάνετε το πρωί;
Επειδή είχα την τύχη να ασχοληθώ συγγραφικά με το θέμα της αναπηρίας και να γνωρίσω άτομα με εξαιρετική δύναμη και πάθος, κάθε φορά που σηκώνομαι το πρωί μακαρίζω την τύχη μου που μπορώ να το κάνω. Όλα τα άλλα ακολουθούν.

Το βράδυ με ποιες σκέψεις κοιμόσαστε;
Με την ίδια σκέψη που ξυπνώ, γιατί όλα όσα μας φαίνονται ασήμαντα και δεδομένα είναι πολύ σημαντικά τελικά και τίποτα μα τίποτα δεν είναι σταθερό και δεδομένο στην ανθρώπινη ζωή.

Τι σημαίνει για εσάς έμπνευση;
Είναι η αρχή, το έναυσμα να ξεκινήσει κάτι - καλό ή κακό θα δείξει η συνέχεια -αρκεί να ξεκινήσει μια πορεία, αρκεί ένα αστέρι στο σύμπαν του μυαλού να εισέλθει σε μια γοητευτική τροχιά.

Τι είναι αυτό που σας γεμίζει και σας βοηθάει να συνεχίσετε το γράψιμο;
Η οικογένειά μου, η δουλειά μου, η υγεία μου και η δύναμη που παίρνω καθημερινά από τους ανθρώπους γύρω μου, τους οποίους προσπαθώ να αγαπώ και να βοηθώ, γιατί νομίζω πως κάθε τι άλλο δεν ταιριάζει σε νοήμονα και σώφρονα άνθρωπο.

Ποιο στοιχείο του χαρακτήρα σας δυσκολεύει τη γραφή σας;
Η επιμονή μου να ασχολούμαι με πολλά, να συμμετέχω  σε όλα, γιατί αυτό μου στερεί τον απαιτούμενο χρόνο να γράψω…

Ποιες ώρες γράφετε τα βιβλία σας και πόσο χρόνο αφιερώνετε στο γράψιμο;
Το μαγικό και το απελευθερωτικό στη γραφή είναι ότι δεν υπάρχουν –όσον αφορά εμένα τουλάχιστον- προκαθορισμένα ωράρια και προγράμματα γραφής. Συνήθως γράφω μεταμεσονύκτιες ώρες και σε περιόδους διακοπών λόγω των πολλαπλών οικογενειακών και επαγγελματικών υποχρεώσεών μου. Αλλά, πιστέψτε με όταν αισθανθώ την ανάγκη να γράψω αναζητώ τον χρόνο και το κάνω ακόμα κι αν είναι ανύποπτος…


Πολλοί συγγραφείς έχουν μια ιδιαιτερότητα όταν γράφουν, ανάβουν κεριά, δουλεύουν συγκεκριμένες ώρες, κάνουν διαλογισμό κ.α. εσείς έχετε κάποια ιδιαιτερότητα όταν γράφετε;
Τίποτα απ’ όλα αυτά, δεν έχω αυτήν την πολυτέλεια να στήσω ένα τέτοιο ιδανικό σκηνικό. Μου αρκεί μια σχετική ηρεμία γύρω μου, ένα φορτισμένο λαπ-τοπ κι ένα παράθυρο ανοιχτό να ξεκουράζω περιοδικά το βλέμμα μου αγναντεύοντας την αρμονία του έξω κόσμου. Νομίζω δε θα μπορούσα να γράψω σε σκοτεινό δωμάτιο χωρίς καμιά επαφή με τον έξω κόσμο.

 Πως περνάτε τον ελεύθερο σας χρόνο;
Δεν έχω πολύ ελεύθερο χρόνο. Όταν βρίσκω λίγο τον ξοδεύω ασυζητητί με την οικογένειά μου, λίγους καλούς φίλους, ασχολούμαι με τα φυτά και τα λουλούδια μου στη βεράντα, τα κατοικίδιά μου  και βέβαια το διάβασμα, γιατί αν δε διαβάσεις δε γράφεις κι αν δε διαβάσεις πολύ δε θα γράψεις ποτέ καλύτερα, δε θα βελτιώσεις τη γραφή σου, δε θα εξελιχθείς

Τι αγαπάτε στους ανθρώπους;
Τον αυθορμητισμό και την ειλικρίνεια. Αγαπώ όλους τους ανθρώπους και τους δέχομαι όπως είναι  γιατί αλλιώς πώς θα με δεχτούν κι εκείνοι;

Τι δεν συγχωρείτε στους άλλους;
Δεν μπορώ τους «δήθεν», τους φαντασιόπληκτους κι όσους σε σκανάρουν εκ του πονηρού μοχθώντας να σου βρουν ψεγάδια.

Τι σημαίνει για εσάς ευτυχία;
Να απολαμβάνεις κάθε μέρα τη ζωή χωρίς την απαίτηση να είναι όλα τέλεια.

Τι ήταν αυτό που σας έκανε να γελάσετε τελευταία;
Με τον αυθορμητισμό των παιδιών μου τώρα το καλοκαίρι στην παραλία και την προσπάθειά τους να με βρέξουν μόλις πατώ το πόδι μου στο νερό


Ποιο είναι κατά την άποψη σας το χειρότερο που μπορεί να συμβεί σε έναν άνθρωπο.
Να χάσει την αξιοπρέπειά του πιστεύοντας πως είναι άλλος από αυτό που στην πραγματικότητα είναι

Ποια θεωρείτε την πιο ακατάλληλη ερώτηση που μπορεί να σας κάνουν σε μια συνέντευξη;
Ό,τι έχει να κάνει με την προσωπική μου ζωή, την ιδεολογία και τα πιστεύω μου, που θεωρώ απαραβίαστα προσωπικά δεδομένα.

 Ποια ερώτηση σας αρέσει να σας κάνουν και τι απαντάτε;
Ποτέ δε σκέφτομαι και δεν επιδιώκω να είμαι προετοιμασμένος για τις ερωτήσεις που δέχομαι, απαντώ όμως με ειλικρίνεια και συνήθως αναλυτικότατα υποκύπτοντας μοιραία στην επικίνδυνη έξη μου του αναλυτικώς εκφράζεσθαι

 3-5 βιβλία που επηρέασαν τη διαμόρφωση της προσωπικότητας μου και την πορεία του βίου μου.
«Ο δεκαπενταετής πλοίαρχος» του Ιούλιου Βέρν
«Ο Δον Κιχώτης» του Θερβάντες
Ένα παιδί μετράει τα άστρα» του Μενέλαου Λουντέμη
«Ο Χριστός ξανασταυρώνεται» του Νίκου Καζαντζάκη
«Γεύση πικραμύγδαλου» του Μάνου Κοντολέων


3-5 βιβλία που προτείνω ανεπιφύλακτα σε γονείς να διαβάσουν τα παιδιά τους ή στα παιδιά τους.
Δε θα πω βιβλία, θα αναφέρω αγαπημένους συγγραφείς παιδικών βιβλίων, Πηνελόπη Δέλτα, Ιούλιος Βερν, Μενέλαο Λουντέμη, την Ζορζ Σαρρή, και πιο σύγχρονους την αγαπημένη μου Αγγελική Βαρελά, την κορυφαία Λότη Πέτροβιτς Ανδρουτσοπούλου, την Ελένη Δικαίου, την Λίτσα Ψαραύτη… και πολλούς πολλούς άλλους που υπηρέτησαν και υπηρετούν με πάθος την παιδική λογοτεχνία…

3-5 βιβλία που θα κρατούσα αν έπρεπε να μείνω σε ερημονήσι.
Βεβαίως την καλύβα του μπάρμπα – Θωμά, τον Τομ Σώγιερ, βιβλία του Νίκου Τσιφόρου για να γελάσει το χειλάκι μου και
πολλά κόμικς…


3-5 βιβλία που διάβασα συστηματικά πάνω από μια φορά.
Τα έργα του Νίκου Καζαντζάκη και του μυθιστορήματα του Μ.Καραγάτση

3-5 βιβλία που έχουν τις περισσότερες σημειώσεις και υπογραμμίσεις.
«Το παραμύθι χωρίς όνομα» και ο «Μάγκας» της Πηνελόπης Δέλτα,  τα έπη του Ομήρου και βέβαια η «Ασκητική» του Καζαντζάκη

3-5 βιβλία που ξεκίνησα αλλά δεν κατάφερα ποτέ να τα τελειώσω.
Δε θα τα αναφέρω για ευνόητους λόγους, πάντως το προσπάθησα, σας διαβεβαιώ…

3-5 κλασσικά βιβλία που δεν έχω διαβάσει.
Είναι πολλά, αφού η κλασική λογοτεχνία είναι ένα ευρύ ποτάμι που ίσως χρειάζεται παραπάνω από μία ζωές να το διαβείς με μια νοερή πιρόγα.

Το βιβλίο που έχω σε περισσότερες από μια εκδόσεις.
«Τη φόνισσα» του Παπαδιαμάντη

Το βιβλίο που θα ήθελα να έχω γράψει εγώ.
Ένα βιβλίο που χωρίς να χάνει διόλου σε λογοτεχνική ποιότητα και αξία να σκαρφαλώσει δικαίως στην κορυφή των ευπώλητων της χώρας και έξω από αυτήν.

Το βιβλίο που διαβάζω αυτές τις μέρες.
«Το βιβλίο της Κατερίνας» του Αύγουστου Κορτώ, ένα βιβλίο γεμάτο ευαισθησία, για μια μάνα κι ένα γιο διαγράφοντας μια σχέση δυνατή που μπορεί να καθορίσει πολλά στο μέλλον…

Μπορείτε να επικοινωνήσετε με το συγγραφέα στο:
leimont@gmail.com
 

Το ερωτηματολόγιο συντάχθηκε απο τη Νανού Νικολά, για το www.diabazoume.gr, Ιούνιος 2014

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ
Ο Διονύσης Λεϊμονής κατάγεται από το Αιτωλικό ενώ σήμερα ζει στη Νέα Ιωνία Βόλου. Είναι καθηγητής στη μέση εκπαίδευση, αρθρογραφεί σε εφημερίδες και περιοδικά σε σχέση με το βιβλίο και τη λογοτεχνία, ενώ ως συγγραφέας εμπνέεται για τα βιβλία του από τις περιπέτειες της ιστορίας αλλά και της καθημερινότητας. Προωθεί ενεργά τη λογοτεχνία διοργανώνοντας σεμινάρια δημιουργικής γραφής και παρουσιάσεις, μεταδίδοντας τη ραδιοφωνική εκπομπή «Μιλάμε για το βιβλίο»  και συμμετέχοντας σε επιτροπές συγγραφέων. Είναι τακτικό μέλος του Κύκλου του Παιδικού βιβλίου, ενώ μες στα χρόνια έχει λάβει τιμητικές διακρίσεις για τα έργα του.

Εργογραφία:

«Η Κολυμβήθρα του Σιλωάμ», εκδόσεις Παππάς, 2007
«Το μυστικό της Δαγκάνας(εκδόσεις  Πολιτιστικού Ιδρύματος Τραπέζης Κύπρου κατόπιν βράβευσής του από τον Κυπριακό Σύνδεσμο Παιδικού και Νεανικού βιβλίου),  2008
«Το Χαμένο ταίρι», Εκδόσεις Ακρίτας, 2009
«Τα Τίμια δώρα», ΄Ηρα Εκδοτική, 2013

http://www.diabazoume.gr/?toid=340



Συνέντευξη στην Α4γυρώ Μουντάκη

Κύριε Λεϊμονή πείτε μας για το έναυσμα που σας παρακίνησε να γράψετε γι’ αυτό το θέμα.

Γνωρίζετε πολύ καλά ως συγγραφέας πως η έμπνευση είναι ένα «τίναγμα» της στιγμής, μπορεί να στριφογυρίζουν στο κεφάλι σου πολλές ιδέες και διαφορετικά θέματα, αλλά για μένα μια τυχαία ανάρτηση στο διαδίκτυο σχετικά με τις προσπάθειες που ακόμα επιχειρούνται για την ανεύρεση υπολειμμάτων του ναυαγίου του πλοίου του ΄Ελγιν ήταν που με έκανε να στραφώ στο θέμα αυτό και να γράψω με μεγάλα γράμματα ανοίγοντας ένα νέο αρχείο στον υπολογιστή μου: «ΤΟ ΔΕΚΑΤΟ ΕΒΔΟΜΟ ΚΙΒΩΤΙΟ»!!! ΄Ετσι ξεκίνησαν όλα…

Πιστεύετε ότι τα παιδιά έχουν γνώση της ιστορίας μας σε σχέση με την κλοπή των μαρμάρων του Παρθενώνα;

Δυστυχώς τα παιδιά και μπορώ να πω και οι μεγάλοι δεν έχουμε ιδανική σχέση με την ιστορία και το παρελθόν μας. ΄Οσο για τα μάρμαρα του Παρθενώνα μας έχουμε ελάχιστη γνώση, διαφορετικά δε θα ανεχόμαστε να τα χαρακτηρίζουν και δε θα τα χαρακτηρίζαμε κι εμείς οι ίδιοι ως «Ελγίνεια μάρμαρα»!!! Τα μάρμαρα είναι Παρθενώνεια κι αν δε γνωρίζουμε πότε, πώς και γιατί ο ΄Ελγιν τα αφαίρεσε κατακρεουργώντας ένα μνημείο αιώνων παγκόσμιας αξίας και σημασίας, ποια ήταν αυτά και ποια η τύχη τους ως σήμερα, πώς είναι δυνατόν να τα αναζητήσουμε και να απαιτήσουμε την επιστροφή τους στη χώρα που τα δημιούργησε και δικαιωματικά ανήκουν;

Οι περιγραφές σας είναι πολύ ζωντανές. Χρειάστηκε να μεταβείτε γι’ αυτό το λόγο στο σημείο του ναυαγίου στα Κύθηρα;

Θα σας ομολογήσω με πάσα ειλικρίνεια πως δεν έχω μεταβεί ακόμα στον χώρο που περιγράφω στο βιβλίο, δεν έχω επισκεφτεί ποτέ τα Κύθηρα, έχω δει όμως πολλά βίντεο σχετικά με το νησί, μελέτησα χάρτες και έχω διαβάσει κείμενα που αναφέρονται στην ιστορία, τις παραδόσεις, και τις συνήθειες του τόπου. Κι αυτό είναι αρχή μου, να προσπαθώ στηριζόμενος σε πληροφορίες και στοιχεία να μεταβαίνω πρώτα νοερά σε έναν τόπο βάζοντας ένα στοίχημα με τον εαυτό μου για την ικανοποιητική-αληθοφανή απόδοση του χώρου.

Από τους ήρωές σας υπάρχουν κάποιοι που είναι υπαρκτά πρόσωπα;

Υπαρκτό πρόσωπο είναι ο «επιστήμονας», όπως αποκαλείται στο βιβλίο, ο «κύριος Δημήτρης», ο αρχαιολόγος που έρχεται στα Κύθηρα και ξεσηκώνει τα παιδιά  εγείροντας τη φαντασία τους. Πρόκειται για τον δρ. Δημήτρη Κουρκουμέλη- εγώ του έχω δώσει για ευνόητους λόγους άλλο επώνυμο-, αρχαιολόγο της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων, επικεφαλή της υποβρύχιας ανασκαφής του ναυαγίου «Μέντωρ», στον Αβλέμονα των Κυθήρων.

Στους ήρωες ανάμεσα έχετε και τη Φανούλα, ένα κορίτσι με προβλήματα όρασης. Γιατί επιλέξατε αυτής της μορφής την ιδιαίτερη ανάγκη;

Το πρώτο μου μυθιστόρημα ενηλίκων με πήγε γράφοντάς το τυχαία στο θέμα «αναπηρία», μέσα από το οποίο ευαισθητοποιήθηκα πολύ, και επιχείρησα να ευαισθητοποιήσω και τους μαθητές μου στο σχολείο σχετικά με την αποδοχή της ιδιαιτερότητας. Επίσης το πρώτο μου διήγημα «Ζωή απ’ τα χαλάσματα», το οποίο απέσπασε πρώτο  Πανελλήνιο βραβείο φυσιολατρικού συνδέσμου βέβαια, αλλά ήταν η αφόρμηση για να πρωτοδημοσιεύσω κείμενά μου είχε ως ήρωα ένα τυφλό αγόρι.  ΄Εμαθα τη γραφή Braille πιστεύοντας πως ένας δάσκαλος οφείλει να συμπεριφέρεται το ίδιο σε μαθητές του με αναπηρίες ή αρτιμελείς. Δεν ξέρω γιατί με εξεγείρει αυτός ο κοινωνικός ρατσισμός που υφίστανται αυτά τα άτομα σε μια κοινωνία που θεωρητικά μόνο κραυγάζει για ισονομία και σεβασμό των ανθρώπινων δικαιωμάτων. ΄Ισως γιατί σήμερα πάνω από το 10% των Ελλήνων είναι άτομα με αναπηρία κι από τη λογοτεχνία που αντικατοπτρίζει κατά μεγάλο μέρος την πραγματικότητα δεν μπορεί να απουσιάζουν τα οι συνάνθρωποί μας αυτοί. Και τέλος επειδή ένα παιδικό μυθιστόρημα ίσως καταφέρει να δημιουργήσει ευαίσθητα παιδιά και κατόπιν υγιείς στη σκέψη και τη συμπεριφορά ενηλίκους

Είστε και γονιός, τα παιδιά σας διαβάζουν τα κείμενά σας πριν τη δημοσίευσή τους; Ποιος είναι ο πρώτος σας αναγνώστης, που εμπιστεύεστε απόλυτα;

Φυσικά ένα παιδικό βιβλίο, παραμύθι ή μυθιστόρημά μου περνάει από την κρίση και την κατάκριση των παιδιών μου. με την ειλικρίνεια και την καθαρότητα της ηλικίας τους μου κάνουν τις παρατηρήσεις τους, τις οποίες σέβομαι και λαμβάνω σοβαρά υπόψη. Πολλές φορές ως ενήλικοι θεωρούμε αυτονόητη την κατανόηση πραγμάτων, λέξεων και εννοιών που τα παιδιά δεν αντιλαμβάνονται. ΄Ετσι βελτιώνω τα γραφόμενά μου προς το παιδικότερο. Η πρώτη επιμελήτρια όμως των κειμένων μου είναι η σύζυγός μου, φιλόλογος και την ευχαριστώ θερμά για τη στήριξη και την βοήθεια που μου προσφέρει.

Είστε και εκπαιδευτικός, φιλόλογος στη μέση εκπαίδευση, αλλά και δάσκαλος δημιουργικής γραφής. Η επαφή σας αυτή με τα παιδιά πόσο σας επηρεάζει στη συγγραφή;

Η επαφή με τα παιδιά αναζωογονεί και ανατροφοδοτεί τον συγγραφέα παιδικών έργων. Κάθε συνάντηση  μαζί τους μου αποκαλύπτει την αυθεντικότητα της ψυχής τους, τις αναζητήσεις τους και με κάνει να επιθυμώ να τους προσφέρω κείμενα που θα ευχαριστηθούν να τα διαβάσουν. Η φαντασία των παιδιών είναι ατίθαση σε αντίθεση με εκείνη των μεγάλων που περιορίζεται στα «πρέπει» και τα «μη». Στη δημιουργική γραφή μάλιστα, γνωρίζετε ότι επιζητούμε την απελευθέρωση της σκέψης, την εξωτερίκευση των συναισθημάτων, το «δόσιμο» σε μια ιστορία και τα παιδιά, πιστέψτε με, υπερέχουν σ’ αυτό σε σχέση με τους μεγάλους «μαθητές» μου, αν και σε καμιά περίπτωση δε δηλώνω δάσκαλος γραφής αλλά θιασώτης της γραφής.

Πιστεύετε ότι σε σχέση με το παρελθόν τα παιδιά διαβάζουν περισσότερο ή λιγότερο;

Τα παιδιά σήμερα πιστεύω ότι διαβάζουν πολλά και από πολλές πηγές κείμενα και εννοώ πέρα από την έντυπη λογοτεχνία και την ηλεκτρονική μυθιστοριογραφία. Παλιότερα διαβάζαμε κλασικούς συγγραφείς, η σχέση μας με τη λογοτεχνία θα έλεγα ήταν πιο ελέγξιμη από τους μεγάλους, τους γονείς ή τους δασκάλους μας. Σήμερα τα παιδιά έχουν στην ευχέρειά τους μεγάλη αναγνωστική γκάμα, αλλά η ποιότητα των αναγνωσμάτων τους πολλές φορές είναι αμφισβητήσιμη…

Έχετε γράψει όμως και για ενήλικες, ποιο είναι το πιο αγαπημένο σας είδος; Η λογοτεχνία για παιδιά ή για ενήλικες; Ποιες είναι οι διαφορές γράφοντας για κάθε ένα από τα δύο είδη;

Τα δύο αυτά είδη με ισορροπούν ως άνθρωπο κι ως λογοτέχνη. Αναμφισβήτητα το πιο δύσκολο είναι να γράφει κανείς παιδικό και εσείς, ως συγγραφέας παιδικών ιστοριών με καταλαβαίνετε νομίζω απόλυτα. Παρόλα αυτά το παιδικό είναι γοητευτικό και λυτρωτικό γιατί γράφοντας για παιδιά γίνεσαι κι εσύ παιδί, ξαναγυρνάς στην εποχή εκείνη τω χιλίων ερωτήσεων και άλλων τόσων αποριών και αμφιβολιών. Η λογοτεχνία για ενήλικες από την άλλη μου δίνει τη δυνατότητα να εκφραστώ πιο φυσικά για θέματα που με απασχολούν κι εμένα ως ενήλικα, είναι μια διέξοδος έκφρασης απαραίτητη για μένα ανεξάρτητα αν στα γραπτά μου υπάρχουν μικρότερες η μεγαλύτερες δόσεις αυτοαναφορικότητας. Γι αυτούς τους λόγους δεν μπορώ να πω αυτήν τη στιγμή αν θα γράφω για μεγάλους ή παιδιά, προσπαθώ να χαίρομαι αυτό που γράφω σε όποιο είδος κι αν ανήκει και μοχθώ να το κάνω καλά ικανοποιώντας πρώτα την εσώτερη ανάγκη μου για γραφή με πλήρη όμως επίγνωση και της ευθύνης  που φέρει ο δημιουργός προς τους μελλοντικούς του αναγνώστες οποιασδήποτε ηλικίας.

Ποια ήταν τα αναγνώσματα της παιδικής σας ηλικίας;

Τα πρώτα αναγνώσματα ήταν βέβαια παραμύθια, πολλά παραμύθια, που διάβαζα και ξαναδιάβαζα. Κλασικά παραμύθια, μύθοι του Αισώπου, θυμάμαι πολλαπλές αναγνώσεις των παραμυθιών των αδερφών Γκριμ, που περιέχονταν στο σχετικό λήμμα της μοναδικής εγκυκλοπαίδειας που είχαμε στο σπίτι, το πρώτο δώρο μου στα γενέθλιά μου από συμμαθήτρια , τον «Δεκαπενταετή πλοίαρχο» του Ιούλιου Βερν, κι ακολούθησαν μια σειρά παιδικών βιβλίων, Μενέλαος Λουντέμης, Πηνελόπη Δέλτα, ακολούθησαν, ΄Αγγελος Τερζάκης, Ανδρέας Καρκαβίτσας, μέχρι να «συναντηθώ» στην εφηβεία μου με τον Νίκο Καζαντζάκη…

Σχεδιάζετε κάτι στα άμεσα σχέδιά σας που θα θέλατε να μοιραστείτε μαζί μας;

Στα άμεσα σχέδιά μου είναι η προώθηση του νέου μου βιβλίου στα πλαίσια μιας ωραίας «εκστρατείας» ανά την Ελλάδα ευαισθητοποίησης μικρών και μεγάλων για την επιστροφή των Παρθενώνειων μαρμάρων μας στον φυσικό τους χώρο, βεβαίως η ενασχόλησή μου με τη γραφή, μια ατελεύτητη περιπέτεια, ένα όμορφο ταξίδι…. Αυτό μπορεί να γίνει ατομικά γράφοντας ή μέσα από τις ομάδες γραφής που τα τελευταία τέσσερα χρόνια μου έχουν προσφέρει σημαντικές εμπειρίες…

Σας ευχαριστώ εγώ… και αντεύχομαι να μας χαρίζετε ωραίες αναγνωστικές εμπειρίες συνεχίζοντας το συγγραφικό σας έργο αλλά και τις προσπάθειες να αναδείξετε τη λογοτεχνία μέσα από ποικίλες δράσεις στον χώρο του βιβλίου…

Συνέντευξη του συγγραφέα Διονύση Λειμονή στον Ελπιδοφόρο Ιντζέμπελη

Ερ: Πώς αρχίζει η συγγραφή μιας νέας ιστορίας;
Απ: Είναι μια αυτόματη διαδικασία, όταν φτάνει το πλήρωμα του χρόνου, οι σκέψεις και οι ανησυχίες να μετουσιωθούν σε απτό κείμενο.  Πριν έρθει η ώρα της γραφής έχουν παρέλθει ατελείωτες ώρες σκέψης, κλωθογυρίσματος της ιστορίας στον νου, αξημέρωτα βράδια όπου συμβαίνουν ανατροπές και εξελίξεις, η πλοκή δουλεύεται εσωτερικά και αθόρυβα ερήμην των δικών μας ανθρώπων, της οικογένειας, των φίλων, των συνεργατών μας. ΄Αβυσος λένε η ψυχή του ανθρώπου, ανεξιχνίαστο σκηνικό όμως είναι κι ο νους του συγγραφέα που μπορεί να δρα εν κινήσει και εν υπνώσει ακόμα…

Ερ: Ποια είναι η πηγή έμπνευσης για να γράψετε ένα βιβλίο;
Απ: Το χθες, το τώρα και το αύριο, σε μια ανείπωτη στιγμή η πηγή αρχίζει να ρέει λάλο ύδωρ… Κανείς δεν μπορεί να φανταστεί από πού θα έρθει, πώς θα μας επισκεφτεί, κάτι σαν τον μηχανισμό που ενεργοποιείται απρόσμενα, που οδηγεί στη γέννησή μας. Προφανώς όλες οι μυστικές διαδικασίες μιας ιερής κυοφορίας μέσα μας οδηγούν «αναπόφευκτα στην ανάδυση, που είναι απλά η αρχή της δημιουργίας.
Ερ: Πόσο χρόνο κάνετε για να γράψετε μια ιστορία;
Απ: Αυτό εξαρτάται απ’ την ιστορία, τη δυναμική της και την ένταση της συγγραφικής βουλιμίας. Μπορεί να παραχθεί κάτι σε λίγες ώρες αλλά και σε μερικά χρόνια. Είναι σαν ένα ταξίδι γεμάτο εμπειρίες η συγγραφή. Είναι θαυμάσιο το ταξίδι σε μια κοντινή πόλη αλλά και το υπερατλαντικό ταξίδι στην άλλη άκρη της γης ηδονικό. Αρκεί να το επιχειρείς κατάλληλα εφοδιασμένος και να κατεβαίνεις στον προορισμό σου με γεμάτες τις «αποσκευές»  πασίχαρος που αγναντεύεις το τέρμα σου, το φτάσιμό σου.
Ερ: Στο βιβλίο σας Το δέκατο έβδομο κιβώτιο γράφετε για τον λόρδο Έλγιν που έκλεψε τα γλυπτά του Παρθενώνα. Γιατί έχει μεγάλο αντίκτυπο ακόμη και σήμερα αυτή η πράξη;
Απ: Γιατί δυστυχώς το ανήκουστο «ατόπημα»,  δεν έχει ακόμα αποκατασταθεί, στον Αβλέμονα ακόμα ερευνάται το ναυάγιο του Μέντορα, στο Βρετανικό μουσείο τα γλυπτά του Παρθενώνα, τα Παρθενώνεια μάρμαρά μας, είναι υπό καθεστώς ομηρείας για να μην πω υπό καθεστώς ακούσιας φυλάκισης και στανικής εξορίας… Πώς να μην έχει αντίκτυπο μια αρπαγή που εξακολουθεί να προβάλλεται ως πράξη «προστασίας και σεβασμού» των μνημείων μας από τους καπηλευτές της ιστορίας και του πολιτισμού μας; Με θυμώνει η απαίτηση να πούμε άσπρο το μαύρο, η παραποίηση, η προσποίηση και το θράσος. Αυτόν τον καιρό δεν έχουμε περιθώρια να αδιαφορούμε ούτε μας ταιριάζει να επαιτούμε αλλά δυναμικά να απαιτούμε
Ερ: Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου μαθαίνουμε νέα πράγματα για αυτή την κλοπή. Πώς τα ανακαλύψατε;
Απ: «Ευτυχής συγκυρία» ένα άρθρο στο διαδίκτυο σχετικά με τις έρευνες τα τελευταία χρόνια για την ανάδυση υπολειμμάτων από το σκεπασμένο πια με άμμο κουφάρι του «Μέντορα» αν κι έχουν περάσει περισσότερα από 200 χρόνια. Η μία ανακάλυψη έφερνε την άλλη ώσπου ανακάλυψα τι ήθελα να γράψω τη δεδομένη στιγμή που στο μυαλό μου στριφογύριζαν πολλές ιστορίες, υποθέσεις και θέματα.
Ερ: Ποια ήταν η βιβλιογραφία που χρησιμοποιήσατε;
Απ: Στόχος μου ήταν να γράψω μια περιπέτεια με αφόρμηση άρθρα στον έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο. Η φημολογία για την ύπαρξη του δέκατου έβδομου κιβώτιου, η διαρκής αναζήτηση ακόμα και σήμερα από την ομάδα της Εφορείας Ενάλιων Αρχαιοτήτων με επικεφαλής τον αρχαιολόγο Δημήτρη Κουρκουμέλη-στο βιβλίο αναφέρεται με άλλο επώνυμο, είναι όμως για μένα ο «κύριος Δημήτρης ο επιστήμονας», που κουβαλάει τη γνώση της υπόθεσης- άναψε τη φλόγα μέσα μου ενεργοποιώντας το μηχανισμό της φαντασίας!!!

Ερ: Η Ελλάδα εδώ και χρόνια απαιτεί από την Μεγάλη Βρετανία να επιστραφούν τα μάρμαρα του Παρθενώνα. Υπάρχει ελπίδα να πραγματοποιηθεί αυτό το αίτημά μας; Εσάς ποια είναι  η γνώμη σας;
Απ: Αν είχα χάσει την ελπίδα αυτή, δε θα υπήρχε λόγος να γράψω το μυθιστόρημα και μάλιστα ένα μυθιστόρημα που απευθύνεται σε παιδιά κατά πρώτο λόγο, στα παιδιά μας. Αυτά πρέπει να «βουτήξουν» στον Αβλέμονα, αυτά θα φέρουν στο φως την αλήθεια, στις μέρες τους πρέπει να επιστραφούν οι θησαυροί μας στη χώρα που τα δημιούργησε και δικαιωματικά της ανήκουν
Ερ: Την σημερινή εποχή οι νέοι δεν γνωρίζουν την ιστορία μας. Πού οφείλεται αυτή η άγνοια;
Απ: Ας αναρωτηθούμε όλοι, γονείς, εκπαιδευτικοί, δημοσιογράφοι, συγγραφείς, φορείς το γιατί κι ας προσπαθήσουμε πρώτα να μάθουμε εμείς κι έπειτα να μεταγγίσουμε τη γνώση στα απιδιά μας. Δεν είναι καθόλου υπερβολικό και νομίζω με μια πιο συνειδητή ενατένιση της περιρρέουσας άγνοιάς μας διαπιστώνουμε με θλίψη ότι ακόμα κι όσοι υποτίθεται πως «κόπτονται» για την επιστροφή των γλυπτών του Παρθενώνα τα χαρακτηρίζουν ανενδοίαστα και προκλητικά «Ελγίνεια» αποδίδοντας μέσα στην άγνοιά τους τω κλοπει τα κλαπέντα… διαιωνίζοντας μια νοσηρή κατάσταση προσποιητού ενδιαφέροντος και υποτονικής διεκδίκησης.

Ερ: Ποια είναι σήμερα η κατάσταση στην παιδική  και εφηβική λογοτεχνία; Υπάρχουν νέοι συγγραφείς; Τι γίνεται με την έκδοση νέων  βιβλίων;
Απ: Και σ’ αυτόν τομέα έχουμε κατάχρηση και υπερβολή. Καθημερνά εκδίδονται χιλιάδες βιβλία κι αν δεν εκδίδονται από τους εκδοτικούς, η θέλξη της αυτοπροβολής και ανάδειξης οδηγεί μοιραία στην ατραπό της αυτοέκδοσης-όχι πως είναι βεβαίως πάντα κακό αυτό. Στον καλό αναγνώστη επίκειται το δύσκολο έργο της αξιολόγησης, της αποδοχής και της απόρριψης, λαϊκά το ξεδιάλεγμα από έναν επιβλητικό σωρό εκδοθέντων… Οπωσδήποτε υπάρχουν πολλοί καλοί συγγραφείς παιδικής και εφηβικής λογοτεχνίας, καμιά φορά, όμως, επικαλύπτονται από σωρούς καλοδιαφημιζόμενων προϊόντων υποκουλτούρας, και δίνουν αγώνα να αναδειχθούν στο φως, να μην καταπλακωθούν, να υπάρξουν…
Ερ: Είστε ικανοποιημένος με την πορεία σας στη συγγραφή παιδικών βιβλίων;
Απ: Η πορεία μου στην παιδική λογοτεχνία είναι σχεδόν στο ξεκίνημά της αν και με ικανοποιεί το ότι ακόμα και τα μυθιστορήματα ενηλίκων που έχω γράψει, όπως «Η Κολυμβήθρα του Σιλωάμ» και «Το χαμένο ταίρι» είναι απολύτως «κατάλληλα» για παιδιά και έχουν παρουσιαστεί και δουλευτεί σε πολλά σχολεία της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας με  μεράκι και περισσή αγάπη.
Ερ: Ποια είναι τα συναισθήματα των μαθητών σας όταν μαθαίνουν ότι είστε συγγραφέας;
Απ: Μετά την αρχική έκπληξη, καθώς έχει επικρατήσει μια γενική αντίληψη περί τεθνεώτων συγγραφέων… ο θαυμασμός και η επιθυμία να μάθουν τα στάδια της συγγραφικής δράσης, συχνά μάλιστα και μια ζωηρή μιμητική-με την καλή έννοια- τάση να ξεδιπλώσουν στο χαρτί τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους ακόμα και οι μαθητές που κατά τη διάρκεια της κλασικής σχολικής διαδικασίας επιδεικνύουν προκλητική αδιαφορία.
Ερ: Διαβάζουν οι νέοι βιβλία;
Απ: ΄Ισως όχι τόσα όσα διαβάζαμε εμείς που δεν διαθέταμε τόσα ηλεκτρονικά μέσα, αλλά διαβάζουν με την υπερπροσπάθεια όλων μας, γονιών, εκπαιδευτικών, συγγραφέων, βιβλιοπωλών, εκδοτών να τους φέρουμε σε επαφή με τα βιβλία και τους δημιουργούς τους. Εδώ είναι η δική μας ευθύνη να προτείνουμε στα παιδιά καλά βιβλία, να γράφουμε καλά βιβλία, αποτέλεσμα ποικίλλων εσωτερικών και εξωτερικών παραγόντων που μας διαμορφώνουν και καθορίζουν την αντίληψη και τη στάση μας απέναντι στη λογοτεχνία

Ερ: Μπορείτε να μας προτείνετε κάποια ενδιαφέροντα βιβλία;
Απ: Ξεκινώ όσο κι αν σας φανεί παράξενο από τα έπη του
Ομήρου, αυτού του «δασκάλου» μας στη γραφή, για να συνεχίσω με παραμύθια του Αισώπου και των αδερφών Γκριμ, όσο για κλασική και σύγχρονη λογοτεχνία πολύ ενδεικτικά βουτώντας στον ωκεανό της λογοτεχνικής παραγωγής διακρίνω πάντα καθαρά το «΄Ενα παιδί μετράει τα άστρα» του Μενέλαου Λουντέμη, την «Ασκητική» του Καζαντζάκη, «Ο Γιούγκερμαν» του Μ.Καραγάτση,  «Ο μάγκας» της Πηνελόπης Δέλτα, το «Γεύση πικραμύγδαλο» του Μάνου Κοντολέων.